We zijn al lang cyborgs

Zoals in de vorige blog uitgelegd zijn cyborgs samensmeltingen van organisme en machine. Wanneer we binnen deze context naar mensen kijken zien we dat ook wij allang versmolten zijn met machines: pacemakers, protheses en zelfs smartphones zijn alledaagse realiteit voor ons allemaal in verschillende mate. Mensen zijn allang cyborgs en dat zullen ze ook blijven, maar wat betekent dat nu en voor onze toekomst? Wat betekent dit voor ons mens/ cyborg zijn? De gadgets die we hadden en hebben zijn nog niet de gadgets die we gaan krijgen. Naast de genoemde technologieën zijn er nog veel meer mogelijkheden voorhanden voor ons als cyborgs. Zo zijn er vele projecten, kunstwerken, gadgets en manieren van zijn die we als mensen nog niet hebben verkend. Weten wij eigenlijk wel wie we (al lang) zijn?

Ondanks al die gadgets weten we – doorsnee mensen met of zonder medische achtergrond – niet waar ons lichaam uit bestaat, hoe het precies functioneert en wat de gevolgen zijn van onbalans in de kleinste deeltjes van onszelf. Ontwerper Valerie Daude maakte met Microbial Self – nog ruim vóór de Covid-19 pandemie – gezichtsmaskers met geïntegreerde blaastests die de hoeveelheid bacteriën in het lichaam van de drager meten. Tijdens het ademen licht het masker op met een leesbare kleurcode genaamd de Microbiome Diversity Index. Door het visualiseren van ons microbiologische zelf krijgen we een beter beeld van hoe ons lichaam reageert op de veranderende omgeving. Hierdoor kunnen we ook beter verbanden leggen tussen onze mentale en fysieke gezondheid. Onze cyborg lichamen worden beter leesbaar,  zelfs als manier om een toekomstige partner te vinden. Zeker nu we ons tijdens de corona pandemie ondanks al onze gadgets en maatregelen relatief machteloos voelen, kan een dergelijk masker ons inzicht geven in wie en hoe we zijn. Tijdens (IM)POSSIBLE BODIES fysiek te zien en uit te proberen.

Ook de diepe onbekende krochten van onze stem, wat verder gaat dan de taal die we de hele dag met elkaar delen, worden verkend tijdens het (IM)POSSIBLE BODIES festival. Beatboxer en zanger Harry ‘Reeps100’ Yeff verkent in Second Self: The Art of A.I and Augmented Relationships de menselijke stem door te sparren met een kunstmatige intelligentie. De AI weerspiegelt iedere toon en trilling van zijn stem en praat terug: de machine leert en reflecteert. Deze performance is een onderzoek naar de mogelijkheden en limieten van de stem. Het is een tevens een poëtisch voorbeeld van integratie van machine learning in de kunsten. Cyborgs, per slot van rekening, maken logischerwijs cyborg kunst. Deze performance wordt getoond tijdens de opening en de magnifieke stem van deze kunstenaar kun je live ervaren en ontmoeten tijdens het slotevent.

We zijn al lang cyborgs. In het vorige blog schreef ik dat zeker mensen met een beperking al lang op ons vooruit lopen als het aankomt op gadgets, protheses en andere technologische innovaties die hun alledaagse levensgezellen zijn. Maar zij zijn niet de enige eerste cyborgs van onze samenleving: ook vrouwen zijn early adopters. Het waren vrouwen in de fabrieken die tijdens WO1 zwaar en haast mechanisch werk verrichtten, en vrouwen die ‘computers’ werden genoemd door het rekenwerk dat zij deden voor, bijvoorbeeld, Project Mercury. In Héctor Zamora’s Memorándum wordt deze veelal onzichtbare arbeid expliciet zichtbaar gemaakt door een groep vrouwelijke performers hun biografieën te laten schrijven. Deze secretariële werkplekken in de steigers van de (virtuele) Kaaihallen roepen het beeld van een onzichtbare vrouwelijke bureaucratische arbeid expliciet op. Inmiddels zijn we allen zowel bevrijd als nieuwe lijfeigene geworden van de voortrazende technologie. En nemen we afscheid van de typemachines die we lang hebben geassocieerd met ‘werk’. Wat wordt de toekomst van werk in de nabije toekomst? Deze performance is deel van de AR City Tour in ‘s-Hertogenbosch en is te zien/horen in de Kaaihallen en online. 

Technologie en innovatie zijn al ons gehele bestaan onze metgezellen. De meest recente manifestatie daarvan is de smartphone. Al meer dan tien jaar is hij niet meer weg te denken. Wat doet dat met ons? De hele dag updates, e-mails, messages, nieuws, Tweets, Insta-stories, om het nog maar niet te hebben over het non-stop reclame bombardement. Er komt geen einde aan de stroom data die we lekken en die we in ons opnemen. In nerd_funk van Ali Eslami & Mamali Shafahi (genomineerd voor het Gouden Kalf voor Beste Interactive, NFF 2020) wordt ons veranderende sociale leven onder de loep genomen. Wat is onze nieuwe realiteit? En hoe worden we hierdoor beïnvloed?

Cyborg zijn zit dus niet enkel in onze lichamen maar is verweven in de maatschappij: cyborgs zijn alomtegenwoordig. Maar dat we al lang cyborgs zijn betekent natuurlijk niet dat we daarom weten hoe, wat, waar, wanneer en waarom precies. Bovendien hebben we geen idee wat het betekent voor onze toekomst. Als cyborg die eindelijk uit de kast komt is het belangrijk om onszelf af te vragen: wat voor cyborgs willen we dan eigenlijk worden?

Andere deelnemende kunstenaars binnen het thema ‘We zijn al lang cyborgs’ zijn Paul Segers, Mire Lee, Pinar&Viola, Studio of Earthly Matters, Quintus Glerum, Emma van der Leest, Jelle de Graaf en Harry ‘Reeps100’ Yeff.

Je kunt ons ook volgen op Instagram @impossible_bodies en Facebook (impossiblebodies).